2. Kriza në Kishë - Feja
- Çfarë është feja ?
Feja është një virtyt i mbinatyrshëm me anë të cilit, të mbështetur në autoritetin e Hyjit, të tërhequr dhe ndihmuar prej hirit të tij, ne mbajmë si absolutisht të vërtetë gjithçka Ai ka zbuluar[1].
+ Pra feja presupozon një zbulim hyjnor ?
Po, feja është përgjigjia e njeriut ndaj zbulimit të Hyjit.
+ Si i është zbuluar njerzve Hyji ?
Hyji iu ka folur njerëzve përmes Moisiut, profetëve dhe sidomos përmes Birit të tij të vetëm, Zotit tonë Jezu Krishtit.
+ Cilat janë ato të vërteta që njeriu njeh falë Zbulimit hyjnor ?
Falë Zbulimit, njeriu njeh atributet e Hyjit dhe qënien e tij trinitare ; njeh edhe fatin e tij të amshuar : pra shikimi i Hyjit në qiell. Zbulimi hyjnor i tregon edhe udhën që duhet të marrë për të mbërritur në atë qëllim : d.m.th. mbajtja e urdhërimeve të Hyjit dhe marrja e sakramenteve, të cilët janë mjete shëlbimi të themeluar nga Hyji.
+ Pse thuhet se feja është e mbinatyrshme?
Të vërtetat e zbuluara prej Hyjit, të cilët janë objekti i fesë, e tejkalojnë kapacitetin natyror të inteligjencës sonë. Pra nuk është e mundur t’i përqafojmë pa ndihmën e Hyjit që e quajmë hir.
+ Cila është arsyeja që na bëjnë të përqafojmë të vërtetat e zbuluara nga Hyji ?
Motivi i fesë është vetëm autoriteti i Hyjit që zbulohet. Ne i besojmë të vërtetat e fesë, sepse Hyji i ka afirmuar dhe jo sepse i njohim nga vetëvetja. Për shembull ne besojmë në Trininë e Shenjtë ose në hyjninë e Jezu Krishtit, jo sepse i kemi zbuluar këto të vërteta me inteligjencën tonë, por sepse Hyji na i ka zbuluar ashtu.
- Si na përçohet feja ?
Një burim i fesë është Shkrimi Shenjtë ose Bibla. Ajo ndahet në dy pjesë : Besëlidhja e vjetër që përmban Zbulimin e Hyjit popullit judeas para ardhjes së Krishtit, dhe Besëlidhja e re që përçon shprehimisht Zbulimin e krishterë.
+ Çfarë ndryshimi ka mes Shkrimit Shenjtë dhe shkrimeve të tjera fetare ?
Shkrimi i Shenjtë është i frymëzuar prej Shpirtit Shenjtë. Kjo do të thotë që nuk është një shkrim i thjeshtë njerëzor, por përmes autorit njerëzor është Hyji autori kryesor. Ai e ka udhëhequr njeriun në një mënyrë të mistershme për ta shkrujtur. Për këtë arsye, Shkrimi Shenjt është Fjala e Hyjit.
- A është Shkrimi Shenjtë i vetmi burim i Zbulimit hyjnor ?
Nëse themi se Shkrimi Shenjtë është i vetmi burim i Zbulimit hyjnor është gabim protestant. Mësimi i dhënë gojarisht nga Apostujt, që e quajmë Tradita apostolike është gjithashtu së bashku me Shkrimin Shenjtë një burim i vërtetë i Zbulimit hyjnor.
+ A përmendet ndokund në Shkrimin Shenjtë një burim tjetër i Zbulimit hyjnor ?
Gjithçka Jezu Krishti ka thënë e urdhëruar nuk gjendet në Shkrimin Shenjtë. Shkrimi Shenjtë thotë : « ka edhe shumë gjëra tjera që i bëri Jezusi, të cilat po t’u renditeshin një nga një, më thotë mendja, se as mbarë bota s’do t’i zinte librat që do të duhet të shkruheshin » (Gjn. 21, 25). Në atë kohë shkruhej shumë më pak se sot ; kështu Tradita gojore mori një rëndësi më të madhe.
+ Çfarë arsye tjetër mund të themi për të treguar nevojën e Traditës ?
Vetëm prej Traditës ne i dimë disa të vërteta që Hyji na i ka zbuluar si edhe cilët libra i përkasin Shkrimin Shenjtë. Ka edhe « ungjij » të tjerë dhe letra të pretenduara të Apostujve të cilët nuk janë shkrime biblike autentikisht. Protestantët që njohin vetëm Biblën si burim të fesë, bazohen në Traditën, sepse vetëm prej saj e marin Shkrimin Shenjtë.
+ Kush është më i pari nga burimet e Zbulimit hyjnor, Shkrimi Shenjt apo Tradita apostolike ?
Tradita është e para nga dy burimet e Zbulimit hyjnor :
- prej antikitetit të saj (Apostuj kanë predikuar fillimisht dhe jo shkruar),
- prej plotësisë së saj (duke qënë origjina e Shkrimit Shenjt, Tradita përmban krejt të vërtetat e zbuluara prej Hyjit).
- prej mjaftueshmërisë së saj (Tradita nuk ka nevojë për Shkrimin Shenjt për të themeluar autoritetin e saj hyjnor, përkundrazi është ajo që jep listën e librave të frymëzuar prej Hyjit dhe që lejon të njihet kuptimi autentik i tyre).
- Kush mund të na thotë me autoritet se çka i përket Zbulimit hyjnor ?
Vetëm magjisteri i Kishës, i cili qëndron kryesisht në papën, mund t’iu japë zgjidhje çështjeve të diskutuara dhe të thotë me siguri çka duhet të besohet dhe çka është e gabuar. Pjetrit, dhe në të pasardhësve të tij, Krishti i ka thënë : « Ti je (Pjetër) Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb do ta ndërtoj Kishën time » (Mt. 16, 18). Pjetrit i ka dhënë edhe misionin për të përforcuar vëllëzërit e tij në fe : « u luta për ty që feja jote të mos mungojë, por ti, kur të kthehesh, forcoj vëllezërit e tu » (Lk. 22, 32). Një doktrinë të cilën Kisha e caktuar pagabueshmërisht se i përket Zbulimit hyjnor e quajmë dogmë.
+ A thotë gjë Shkrimi Shenjt mbi mënyrës se si duhet të interpretohet ?
Shën Pjetri thotë në letrën e tij të dytë :
Para së gjithash, asnjë profeci që gjendet në Shkrimin Shenjt nuk mund të shpjegohet sipas trillit të kujdo. Sepse askurrë nuk ndodhi një profeci me vullnet të njeriut, por njerëzit të frymëzuar nga Shpirti Shenjt folën nga ana e Hyjit. (2 Pjt. 1, 20 – 21).
Ky varg tregon se Shkrimi Shenjt është i frymëzuar prej Shpirtit Shenjtë dhe njëkohësisht se nuk mund ta interpretojmë sipas mendjes tonë. Megjithatë protestantët kështu bëjnë : secili interpreton Biblën dhe natyralisht, secili e kupton në mënyrë të ndryshme.
+ A mund ta vërtetojmë në një mënyrë tjetër se në Kishë ka një magjister të pagabueshëm ? Një reflektim i thjeshtë shfaq nevojën e një magjisteri të pagabueshëm. Krishti nuk ka dashur t’iu flasë vetëm bshkëkohësve të tij të Palestinës, por të gjithë njerëzve të të gjitha kohërave dhe të të gjitha rajoneve të tokës. Dhe doktrina e tij nuk mund të ruhej pa ndryshim përgjatë shekujve pa një autoritet kompetent për të zgjidhur zënkat e ardhshme. Pra është vendosur ky autoritet.
+ A kemi shenja të tjera të nevojës së këtij institucioni ?
Shembulli i protestantëve tregon në praktikë atë që u shpjegua më lart. Ata nuk kanë magjister, por secili është në një farë mënyrë papë. Për këtë arsye protestantët janë të ndarë në grupe të shumtë dhe që besojnë ndryshe nga njëri-tjetri. Përkundrazi, Kisha katolike e ka ruajtur të paprekur fenë e të krishterëve të parë.
- Çfarë pasoje ka mohimi i një dogme ?
Ai që mohon të paktën një dogmë e humbet fenë, sepse nuk e merr Zbulimin e Hyjit, por e bën veten gjygjtar të asaj që duhet besuar.
+ A nuk mund ta mohojmë një dogmë dhe të vijojmë të besojmë të tjerat, e duke ruajtur kështu fenë, të paktën pjesërisht ?
Ashtu sikur e pamë mësipër, feja nuk bazohet në gjykimin tonë personal, por në autoritetin e Hyjit, i cili na zbulohet dhe nuk mund të gabojë dhe as të na shpjerë në gabim. Pra duhet të marrim gjithçka Hyji na ka zbuluar dhe jo të marrim vetëm çka na pëlqen. Ai që refuzon të pranojë gjithçka, apo ai që bën zgjedhje në zbulimin hyjnor, i vendos Hyjit një limit, sepse ia len fjalën e fundit gjykimit të tij personal. Duke vepruar ashtu, ai nuk ka më fenë e mbinatyrshme, por vetëm një fe njerëzore, sado të shumtë qofshin pikat për të cilat është dakort me fenë e mbinatyrshme.
+ A mund të citosh për këtë pikë mësimin e papëve ?
Papa Piu IX gjatë caktimit të dogmës së Ngjizjes së Papërlyer të Virgjërës Mari në 1854 thoshte :
Prandaj nëse dikush do të guxonte, mos e dhashtë Zoti, të mendojë në kundështim me caktimin tonë, ta mësojë dhe ta dijë se, i dënuar prej gjykimit të tij do të mbytet përsa i përket fesë dhe ndalon që qënuri në unitetin e Kishës.
Leoni XIII mësonte të njëjtën gjë :
Ai që mohon qoftë edhe në një pikë një nga të vërtetat e fesë, humb realisht fenë krejtësisht, sepse refuzon të respektojë Hyjin si e vërtetë supreme dhe motiv formal i fesë.[2]
Dhe papa citonte shën Agustinin i cili thoshte për heretikët :
Në shumë gjëra ata janë me mua, në pak gjëra nuk janë me mua. Por për shkak të atyre pak gjërave në të cilat nuk janë dakort me mua, ato gjëra për të cilat janë dakort me mua nuk ju duhen gjë.[3]
+ Pra në çështjen e fesë ose gjithçka ose asgjë ?
Nuk mund të jemi katolik 70 apo 90 % ; ose e pranojmë Zbulimin hyjnor ose nuk e pranojmë, në këtë rast kemi vetëm nje fe njerëzore të cilën e kemi fabrikuar vetë. Fakti i zgjedhjes së disa të vërtetave mes të gjitha të vërtetat e fesë quhet herezi (fjalë greke që do të thotë « zgjedhje »).
+ Çfarë duhet të mendojmë për sloganin e përhapur sipas të cilit në marrëdhëniet me « të krishterët e ndarë » duhe të shohim atë që na bashkon më shumë sesa atë që na ndan ? Kur bëhet fjalë për fenë, është absolutisht e pavërtetë dhe në kundërshtim me mësimin tradicional të Kishës të thuhet se duhet të shohim atë çka kemi të përbashkët sesa atë çka na ndan. Sepse kështu jepet përshtypja se diferencat janë vetëm detaje të parëndësishme, por në realitet bëhet fjalë për plotësinë e të vërtetës që Hyji na e ka zbuluar.
- A nuk është feja kryesisht një ndjenjë ?
Është një gabimet moderniste të dënuara nga papa Shën Piu X në enciklikën Pascendi, të thuhet se feja është një ndjenjë që del nga nën-ndërgjegjia (subconscient) që shpreh nevojën e hyjnores. Në fakt, akti i fesë nuk është një ndjenjë, por pranimi me vetëdije dhe me dëshirë e Zbulimit hyjnor, ashtu si i paraqitet njeriut në Shkrimin Shenjtë dhe në Traditën.
+ Çfarë është Zbulimi hyjnor për modernistët ?
Për modernistët, Zbulimi prodhohet kur ndjenja fetare kalon nga sfera e nën-ndërgjegjes në atë të ndërgjegjes. Pra feja është vetëm diçka sentimentale dhe subjektive, dhe Zbulimi hyjnor nuk i jepet njeriut nga jashtë (nga lart), por vjen nga brendësia e tij.
+ Çfarë roli pra ka Krishti për modernistët në Zbulimin hyjnor ?
Për modernistët, në origjinën e krishtërimit është përvoja fetare e Jezu Krishtit (hyjnia e të cilit lihet mënjanë). Ai i ka bashkëndarë përvojat e tij me të tjerë, të cilët kanë përjetuar edhe ata përvoja fetare dhe ua kanë transmetuar të tjerëve. Kisha ka lindur nga kjo nevojë e besimtarëve për të transmetuar të tjerëve përvojat e tyre fetare dhe për të formuar një komunitet. Pra Kisha nuk është e themeluar nga Hyji, ajo është vetëm rezultati i nevojës fetare të të besimtarëve ashtu sikur sakramentet, dogmat, papati.
+ A nuk është e vërtetë se njeriu ka një ndjenjë fetare natyrore?
Ndjenja fetare natyrore nuk duhet të ngatërrohet me fenë e mbinatyrshme të katolikut. Në zemrën e njeriut gjendet një nevojë për Hyjin, por ngelet ndjenjë e errët nëse Hyji nuk ndërhyn për t’iu zbuluar njeriut. Për më tepër, ashtu si gjithçka natyrore në ne, ndjenja fetare është plagosur nga mëkati origjinal : pra kjo ndjenjë mund të na çojë në gabim si edhe në mëkat (bestytëni, idhujtari etj.)
+ A nuk është feja e lidhur me ndjenjën fetare ?
Është e vërtetë se një ndjenjë sigurie dhe mirëqënie lidhet me fenë, por nuk është kjo thelbi i fesë. Kjo ndjenjë ashtu si të gjitha ndjenjat e tjera ndryshon dhe herë është më e fortë e herë më
e dobët, madje edhe mund të zhduket krejtësisht për një farë kohe. Shenjtër të mëdhenj si Shën Vinçensi i Palit apo Shën Tereza e Fëmisë Jezus, janë privuar shpesh nga kjo siguri e ndjeshme, e megjithatë nuk kanë hezituar në bindjet e tyre mbi të vërtetën dhe vërtetësinë e fesë.
+ Ku mund ta gjejmë për këtë pikë mësimin e sigurtë të Kishës ?
Në betimin antimodernist të vendosur nga shën Piu X, që të gjithë priftat duhet ta bënin para shugurimit të tyre meshtarak (deri në 1967) thuhej :
E mbaj me plot siguri dhe shapall sinçerisht se feja nuk është ndjenjë fetare e verbër që del nga thellësia e errët e nën-ndërgjegjes nën presionin e zemrës dhe të impulsionit të vullnetit të formuar moralisht ; por është miratim i mirëfilltë i intelektit për të vëretën e marrë nga jashtë, ex auditu, miratim prej të cilit ne besojmë si të vërtetë, prej autoriteti të Hyjit e vërtetë suvrane, gjithçka që është thënë, vërtetuar dhe zbuluar prej Hyjit pesonal, krijuesit dhe Zotit tonë. [4]
- A mund të ndryshojë feja ?
Për modernistët, feja mund të ndryshojë, sepse dogmat janë vetëm shprehje të një ndjenje dhe nevoje fetare. Pra duhet që të përshtaten dhe të formulohen sa herë që ndryshojnë ndjenjat dhe nevojat fetare.
Por duke qënë se dogmat shprehin pagabueshmërisht të vërtetat e fesë, ashtu sikur Kisha i ka mësuar, është e qartë se nuk mund të ndryshohen, sepse çka ishte e vërtetë dje nuk mund të jetë e pavërtetë sot dhe anasjelltas. Ashtu sikur e vërteta, edhe feja e vërtetë është e pandryshueshme. Prandaj Shën Pali shkruan : « Në qoftë se edhe ne vetë ose edhe ndonjë engjëll prej qiellit – ju predikon një Ungjill tjetër, të ndryshëm nga ai, që ju patëm predikuar ne – qoftë mallkuar! » (Ga. 1. 8). « Jesus Christus heri et hodie, ipse et in saecula – Jezu Krishti është i njëjtë dje e sot dhe do të jetë për amshim » (He. 13, 8).
+ A nuk ka progres në fe ?
Një progres i doktrinës së fesë është i mundur vetëm në sensin që të vërtetat e fesë të shpjegohen më mirë dhe të bëhen më të kuptueshme. Një zhvillim të tillë Jezu Krishti ia ka thënë Kishës së tij :
Shpirti Shenjt – Mbrojtës, të cilin do t’jua dërgojë Ati në Emër tim, Ai do t’jua mësojë të gjithadhe do t’ju përkujtojë gjithçka ju thashë. (Gjn. 14, 26).
+ A nuk mundet Shprti Shenjt t’i mësojë Kishës të vërteta të reja ?
Zbulimi hyjnor është mbyllur që prej vdekjes së Apostujve. Qysh atëherë Shpirti Shenjt nuk mëson të vërteta të reja, por e fut Kishën gjithmonë e më thellë në të vërtetën e sjellur nga Krishti. Të vërteta të zbuluara prej Hyjit që kanë pasur një rol dytësor në jetën e Kishës në një kohë mund të kalojnë në plan të parë në një kohë tjetër. Polemikat që kanë kundërvënë Kishën kundër heretikëve kanë bërë që të shpjegohen në mënyrë më preçize dhe më të qartë të vërtetat e fesë, duke i bërë eksplicite disa të vërteta që ishin deri atëherë implicite, por duke mos i shtuar kurrë asgjë fesë që iu zbulua Apostujve.
+ Cilët janë rregullat e këtij zhvillimi të fesë ?
Zhvillimi i doktrinës mund ta preçizojë atë që është mësuar më parë, por asnjëherë t’i kundërvihet ose ta ndryshojë. Nuk mund të ketë kundërshtim. Kur një dogmë caktohet nuk mund të bëhet më vonë e pavërtetë, e pavlerë, ose të marrë një kuptim të ri.
+ A nuk zbulon Kisha të vërteta të reja kur ajo cakton një dogmë të re?
Kur Kisha cakton një dogmë të re, ajo nuk zbulon të vërteta të reja, por ajo shpjegon dhe thekson në një mënyrë të re atë çka është besuar gjithmonë ; ngelet gjithmonë « i njëjti besim, i njëjti sens dhe i njëjti kuptim »[5]. Koncili I-rë i Vatikanit e ka mësuar qartësisht :
Shpirti Shenjt nuk i është premtuar pasardhësve të Pjetrit që të mësojnë një doktrinë të re, por që me ndihmën e tij të ruajnë shenjtërisht dhe të shpallin besnikërisht Zbulimin e transmetuar prej Apostujve, domethënë depon e fesë.
- A nuk mund ta kenë fenë e vërtetë disa religjione ?
Duke qënë se religjionet e kundërshtojnë njëri-tjetrin për pika themelore, nuk mundet që disa të jenë të vërteta. Vetëm një religjion mund të jetë i vërteti dhe ai është religjioni katolik. Hyji i është zbuluar njeriut përmes Jezu Krishtit, dhe jo përmes Budës apo Muhamedit, dhe Krishti ka themeluar një Kishë të vetme e cila duhet t’iu japë njerëzve mësimin dhe hirin e tij deri në mbarim të botës. Besimi në Hyjin trinitar, besimi në Krishtin dhe besimi në Kishës formojnë një unitet të pandashëm.
+ A e kundërshtojnë me të vërtetë religjionet njëri-tjetrin ?
Hyji ose është Trini, ose nuk është. Nëse është Trini, atëherë të gjitha religjionet jo të krishtera janë të rreme. Por edhe konfesionet e krishtera e kundërshtojnë njëri-tjetrin : disa nuk besojnë në hyjninë e Krishtit, shumë nuk besojnë në praninë reale të trupit dhe gjakut të Krishtit në sakramentin e Eukaristisë etj. Pra besime të kundërta dhe të papërputhshme.
- Si mund ta dijmë se feja katolike është e vërteta ?
Krishti e ka vërtetuar të vërtetën e misonit të tij nëpërmjet mrekullive që ka bërë. Prandaj ai thotë : « Më besoni, unë jam në Atin dhe Ati është në mua. Në mos, besoni për shkak të vetë veprave » (Gjn. 14, 11). Edhe Apostujt janë manifestuar përmes mrekullive të tyre : « Ata dolën e predikuan gjithkund. Zoti bashkëpunonte me ta dhe e përforconte Fjalën me mrekulli që i përcillnin ». (Mk. 16, 20). Pra mrekullitë janë prova të misionit hyjnor të Kishës.
+ A mund të jemi të sigurtë për egzistencën e mrekullive ?
Gjithmonë janë bërë mrekulli në Kishë dhe egzistenca e këtyre mrekullive nuk ka qënë kurrë më e sigurtë se sot, ku është e mundur falë njohurive dhe mjeteve të kërkimit shkencor, të përjashtohet shpjegimi natyror më lehtë sesa më parë. Autosugjerimi dhe haluçinacioni nuk kanë vend këtu. Një shumim ushqimesh i konstatuar nga shumë njerëz që nuk kanë pasur asnjë ndikim, ringjallja e një të vdekuri apo shërimi i menjëhershëm i një organi gati krejtësisht i shkatërruar nuk mund të shpjegohen natyralisht. Kisha nuk e njeh një mrekulli nëse mund të ketë shpjegim natyror.
+ Të gjithë mrekullitë janë vetëm fizike ?
Përveç mrekullive të quajtura « fizike » (fakte që janë fizikisht të pashpjegueshme vetëm me forcat e natyrës) ka edhe ato që i quajmë mrekulli « morale » (fakte që janë moralisht të pashpjegueshme me forcat e natyrës).
+ Jepni disa shembuj mrekullish morale.
Përhapja e krishtërimit është një mrekulli morale, sepse asnjë shpjegim natyror nuk mund kuptojë faktin që dymbëdhjetë peshkatarë të pashkollë dhe pa ndikim arritën të konvertonin në pak kohë një pjesë të madhe të botës, pavarësisht kundërshtimit të pushtetarëve dhe të pasurve. Shenjtëria e shumëformshme që lulëzon pa ndalim në Kishë që prej dy mijë vjetësh është gjithashtu një mrekulli morale.
+ A i vërtetojnë mrekullitë të vërtetat e fesë ?
Mrekullitë nuk mund të vërtetojnë në mënyrë direkte të vërtetat e fesë dhe as të bëjë me zor që njerëzit të besojnë, sepse feja nuk do të ishte më fe por njohuri. Ato tregojnë se feja nuk është një besim i verbër dhe i pa bazë, nuk është në kundërshtim me arsyen si dhe është krejtësisht e paarsyeshme të mos besojmë.
+ Përveç provave të vërtetësisë së katolicizmit, a ka prova direkte së rrejtësisë (falsifitetit) së protestantizmit ?
Fakti që coptimet protestante nga krishtërimi nuk mund ta kenë të vërtetën del nga fakti se janë ndarje të vonshme nga Kisha e Krishtit. Luteri nuk e ka reformuar Kishën sikur pretendonte, por ka shpikur doktrina të reja që janë në kundërshtim me atë çka të krishterët kanë besuar më parë. Për shembull, të krishterët kanë besuar gjithmonë se Mesha mund të celebrohet vetëm nga një burrë i shuguruar prift dhe se Mesha është një flijë e vërtetë : si mund të jetë e vërtetë të pretendohet papritmas pas një mijë e pesë qind vjetësh diçka krejt ndryshe ? Si mund të jetë kisha anglikane kisha e vërtetë e Krishtit, kur ajo ka marrë egzistencë vetëm prej kurorëshkeljes së mbretit Henri VIII ?
+ Nëse është kaq e lehtë të gjehet feja e vërtetë, si është e mundur që shumë njerëz nuk e njohin ?
Shumë njerëz nuk e njohin fenë e vërtetë, sepse mëkatojnë prej neglizhencës në këtë çështje. Ata nuk interesohen për të njohur të vëtetën mbi Hyjin por mjaftohen ose me kënaqësitë e kësaj bote ose me zakonet dhe besëtytnitë e ambjentit ku jetojnë dhe që mjaftojnë për ndjenjën e tyre fetare ; ata nuk kanë etje për të vërtetën. Për më tepër shumë prej tyre mendojnë se feja e vërtetë kërkon shumë sakrifica të cilat nuk duan t’i bëjnë. Së fundmi, njeriu është natyrisht « kafshë sociale » : ai ka nevojë për ndihmë në çdo fushë (fizike, teknike, intelektuale dhe morale) dhe varet shumë nga shoqëria në të cilën jeton. Nëse kjo e fundit është islamike apo ateiste (si e jona), nëse shkolla dhe mediat e bëjnë të largohet nga krishtërimi (dhe për më tepër ia shtrembërojnë mendjen për ta penguar të reflektojë), ai do ta ketë të vështirë të notojë kundër rrymës.
- A është feja e nevojshme për tu shëlbuar ?
Shkrimi Shenjt mëson se feja është absolutish e nevojshme për shëlbimin e amshuar.
« Kush do të besojë e do të pagëzohet, do të shëlbohet, ndërsa kush s’do të besojë, do të dënohet » thotë Zoti ynë (Mk. 16, 16). Shën Pali mëson « Pa fe nuk është e mundshme t’i pëlqehet Hyjit » (He. 11,6).
+ Cila është kjo fe e nevojshme për shëlbim ?
Feja e nevojshme për shëlbim nuk është çfarëdo feje, por besimi i vërtetë, ai që përqafon në mënyrë të mbinatyrshme doktrinën e vërtetë që Hyji na ka zbuluar.
+ A është e dukshme në Shkrimin Shenjt kjo nevojë e dokrinës së vërtetë ?
Nevoja për të ruajtur doktrinën e vërtetë është e dukshme në paralajmërimet e përsëritura të Apostujve ndaj pabesimtarëve dhe heretikëve : « Do të vijë koha, kur njerëzit nuk do ta durojnë mësimin e shëndoshë, por, sipas ëndjeve të veta, do të bashkojnë rreth vetes mësues për të kënaqur veshin; do t’i largojnë veshët prej së vërtetës dhe do t’i sjellin drejt përrallave. » (2 Tm. 4, 3).
+ A do të dënohen ata që pa pasur faj nuk përqafojnë të vërtetat e zbuluara ?
Hyji i jep çdo njeriu mundësinë për tu shëlbuar. Ai që nuk i njeh të vërtetat e fesë pa pasur faj do ta ketë prej Hyjit në një moment të jetës, nëse bën çmos për të jetuar mirë, mundësinë për të marrë hirin shenjtërues. Por ai që prej fajit të vet (me dashje) nuk don t’i përkasë religjionit të vërtetë do të bjerret në amshim.
+ Pra besimi i vërtetë ka një rëndësi tejet të madhe ?
Po. Për këtë çështje nuk bëhet fjalë për polemika mes teologësh, por për shëlbimin apo mjerimin e amshuar të shpirtrave të pavdekshëm të njerëzve.
[1] Koncili I-rë i Vatikanit mëson se fej është « një virtyt i mbinatyrshëm me anë të cilit, të tërhequr e të ndihmuar preh hirit të Hyjit, ne besojmë si të vërtetë çka Ai na ka zbuluar, jo sepse këto gjëra, të konsideruara sipas dritës së natyrshme të arsyes sonë, vetë-imponohen si të vërteta, por për shkak të autoritetit të vetë Hyjit që na i zbulon e që nuk mund të na thotë rrena e as të gabojë.
[2] Leoni XIII, enciklika Satis cognitum, 29 qershor 1896
[3] Shën Agustini, Koment mbi psalmin 54, nr. 19
[4] Certissime teneo ac sincere profiteor, Fidem non esse coecum sensum religionis e latebris sub conscientiae erumpentem, sub pressione cordis et inflexionis voluntatis moraliter informatae, sed verum assensum intellectus veritati extrinsecus acceptae ex auditu, quo nempe, quae a Deo personali, creatore ac domino nostro dicta, testata et revelata sunt, vera esse credimus, propter Dei auctoritatem summe veracis. (Iurisiurandi Formula, Sacrorum Antistitum, 1 shtator 1910).
[5] « In eodem scilicet dogmate, eodem sensu eademque sententio », Koncili I i Vatikanit. Këtu Koncili citon shën Vinçens de Lérins Commonitorium primum