Sancta Maria, Mater Dei,
ora pro nobis peccatoribus

Jeta e Shën Efremit, Mësues i Kishës

Mund ta falënderojmë Shën Efremin për himnet që këndojmë në meshë – ai e futi idenë e himnodisë së shenjtë në liturgji në shekullin e katërt.

 

Efremi lindi në vitin 306 në një qytet të Turqisë së sotme. Prindërit e tij nuk ishin të krishterë dhe kur Efremi gjeti besimin dhe u konvertua me pagëzimin e tij në moshën 18-vjeçare, ata e larguan atë nga shtëpia. Ai iu bashkua shërbesës së ipeshkvit vendas duke udhëhequr një shkollë dhe duke e ndjekur atë si ndihmës në Koncilin e Nicesë në 325.

 

Kur vendlindja e tij u pushtua nga persët, Efremi shkoi në Edesë të Sirisë së lashtë, ku jetoi në një shpellë si asketik. Megjithatë, ai nuk ishte një vetmitar – ai ndërvepronte rregullisht me njerëzit e qytetit dhe madje predikonte rregullisht atje.

 

Ai u shugurua diakon dhe punoi për të kultivuar komunitetin e krishterë në Edesë. Ai pa se mësimet e rreme po rriteshin në popullaritet, veçanërisht nëpërmjet këngëve të njohura që përshtatnin doktrinat e rreme me meloditë e këndshme.

 

Ai vendosi të përdorte të njëjtin trik dhe kompozoi këngë ortodokse për t’i zëvendësuar ato në imagjinatën e njerëzve. Ai formoi një kor grash dhe i urdhëroi ato të këndojnë në liturgjitë e qytetit, gjë që ndaloi ndikimin e herezive. Praktika e këngës së shenjtë në liturgji mund të gjurmohet në strategjinë e Efremit – himnet liturgjike të përhapura në të gjithë kishën lindore dhe më pas në perëndim.

 

Efremi shkroi vëllime me vepra teologjike në formën e himneve, letrave, trakteve, argumenteve dhe komenteve – pothuajse të gjitha në vargje metrike. Fjalët e tij u drejtoheshin njerëzve të zakonshëm dhe ndihmuan në zhvillimin e besimit të tyre, dhe ishin jashtëzakonisht të njohura dhe u përhapën shumë kohë pas vdekjes së tij. Shumë komunitete gjatë periudhës së tij lexuan veprat e tij pas Shkrimeve të Shenjta në Meshë.

 

Për punën e tij në mësimin e besimit nëpërmjet predikimit dhe shkrimit të tij, Kisha e nderon atë si një nga Mësuesit e Saj – një titull që u jepet disa shenjtorëve që ndriçojnë besimin me fjalët ose shembullin e tyre. Efremi është një nga shenjtorët më të dashur të kishës lindore – ata e quajnë atë Harpa e Shpirtit të Shenjtë.

 

Puna e fundit e madhe e jetës së tij ishte lehtësimi i qytetit të Edesës gjatë një krize buke në dimrin e vitit 372-373. Të pasurit refuzuan të jepnin nga paratë e tyre ose rezervat e grurit, sepse nuk i besonin askujt që t’i shpërndante ato në mënyrë të drejtë. Efremi doli vullnetar dhe shpërndau me sukses burimet për të gjithë ata që kishin nevojë për ndihmë, madje organizoi një përpjekje të veçantë për të ndihmuar të sëmurët. Ai u tërhoq në shpellën e tij pas asaj përpjekjeje dhe brenda një muaji, ai vdiq—ndoshta nga sëmundja që e mori kur u ndihmoj të sëmurëve.

 

Shën Efrem, ti fute himne të shenjta në liturgji për të luftuar herezinë – lutu për ne!