Përkujtimi i Papa Shën Piut X
Në përmbledhjen e lumnimit (3 qershor 1951), Piu XII rendit tiparet kryesore që meritojnë vëmendjen dhe admirimin e turmave:
- Shqetësimi i tij për shenjtërinë e klerit, çelësi i ripërtëritjes së të gjitha gjërave në Krishtin, sipas motos së tij sublime.
- Rinovimi i studimeve kishtare. Piu X i nxit filozofët e krishterë të mbrojnë të vërtetën nën flamurin e Shën Tomë Akuinit. Ai themelon në Romë Institutin Biblik Papnor dhe inkurajon shkencat teologjike, interpretimin e frymëzuar dhe predikimin e përgatitur me kujdes nga ana e klerit.
- Preokupimi i tij me shpëtimin e përjetshëm të shpirtrave. Nëse Piu X dëshironte një kler të shenjtë, kjo ishte me qëllim për udhëzimin e besimtarëve, të cilëve u dha një katekizëm të shkruar si për të rriturit ashtu edhe për fëmijët. Për këtë të fundit ai do të mbetej përgjithmonë Papa i Eukaristisë, duke promovuar Kungimin që në moshë të re, por gjithashtu – dhe për të gjithë – Kungimin e shpeshtë dhe madje të përditshëm.
- Mbrojtja e Besimit në plotësinë dhe pastërtinë e tij. Mësimet e rreme që ricikluan një përmbledhje gabimesh u demaskuan, u etiketuan si Modernizëm dhe u shtypën me mençuri (Enciklika Pascendi, 8 shtator 1907). Në këto rrethana, si dhe në betejën e tij kundër ligjeve antiklerikale dhe ndarjes laike të kishës nga shteti, Shën Piu X ishte, sipas fjalëve të Pastorit Engjëllor, një “mësues i pagabueshëm i besimit”, “hakmarrësi i patrembur i fesë” dhe “ruajtësi i lirisë së kishës”.
- Dashuria e tij për liturgjinë. Iniciatori i një lëvizjeje autentike liturgjike, Piu X rinovoi muzikën e shenjtë, por edhe breviarin (librin e lutjeve) dhe kalendarin e festave, për ta orientuar me vendosmëri Kishën “drejt një jete liturgjike që është tërësisht e mbushur me devotshmërinë tradicionale, hirin sakramental dhe bukurinë e frymëzuar.”
Këto janë tiparet kryesore të shenjtërisë së Piut X, shenjtëria e një mbretërimi që ishte tërësisht e mbushur me madhështi dhe pasuri të mbinatyrshme që janë thesari i Kishës. Piu XII kujton gjithashtu punën e reformës që kreu në kurinë romake, në shkolla dhe famulli, punën e frikshme të përmbledhjes së ligjeve të deritanishme të shpërndara të Kishës në një korpus të përshtatur me kushtet e shoqërisë (Kodi i Ligjit Kanonike , shpallur në 1917). Për të mos harruar vëmendjen që ai i kushtoi ungjillizimit në misione dhe thirrjet e tij drejtuar “të krishterëve orientalë të ndarë” për unitet.
Piu XII e kanonizoi këtë papë të shenjtë për një qëllim shumë të saktë: për të “nxitur mendjet për t’u përballur me betejat tona dhe për të siguruar fitoret tona dhe ato të brezave që do të vijnë”. Tani që ai shpallet “shenjt dhe udhërrëfyes i njerëzve sot”, “apostulli i jetës së brendshme”, Shën Piu X mbahet si një “shembull pravanor për botën moderne ku shoqëria tokësore, e cila gjithnjë e më shumë është kthyer në një lloj enigme për vetveten, kërkon me ankth një zgjidhje për të rimarrë një shpirt! Prandaj, le të kërkojë një model në Kishën e mbledhur rreth altarëve të saj.” Sepse ky papë “frymëzoi kudo një lëvizje të pamasë kthimi në shkëlqimet e liturgjisë së shenjtë dhe të muzikës së shenjtë, dhe dëboi shëmtinë nga tempulli i shenjtë i Hyjit.”
Sot më shumë se kurrë, Kisha gjen te Shën Piu X, një shenjtor të vërtetë të papatit, një model dhe një udhërrëfyes.
Për klerin, në mënyrë që ata të mund të rizbulojnë domethënien e dinjitetit të tyre të shquar dhe të thirrjes së tyre për të qenë në radhë të parë njerëz të Zotit, të përkushtuar ndaj adhurimit dhe lavdërimit të Tij. Ritualet e shenjta të liturgjisë përbëjnë në radhë të parë adhurimin publik që i bëhet Madhërisë Hyjnore, të njëjtin akt sakrifice të ofruar nga i vetmi Shpëtimtar i njerëzimit. Këtu nuk bëhet fjalë për organizimin e një Darke të Fundit pak a shumë të protestantizuar, pa madhështi apo priftëri të përcaktuar qartë. Bëhet fjalë për t’i rikthyer secilit prift identitetin e tij: fakti që ai është një Krisht tjetër, ndërmjetës midis Zotit dhe njerëzve, i ngarkuar me faljen e mëkateve, shpërndarjen e bekimeve hyjnore për shpirtrat dhe udhëheqjen e tyre në Parajsë.
Për besimtarët dhe popullin e krishterë në tërësi, që të kuptojnë domosdoshmërinë e zjarrtë të shpëtimit të shpirtit të tyre, të shenjtërimit të shtëpisë, punës dhe qytetit të tyre. Të udhëzuar me urtësi nga feja e tyre e shenjtë, le të dinë ta ruajnë veten nga korrupsioni i botës, veçanërisht nga korrupsioni moral dhe intelektual. Shën Piu X donte që njerëzit të luteshin me ndihmën e bukurisë dhe të “njihnin në Eukaristi fuqinë për të ushqyer thelbësisht jetën e tyre të brendshme”. Mbi baza të shëndosha ai organizoi Veprimin Katolik dhe promovoi aktivitetet sociale dhe profesionale të katolikëve brenda një kuadri fetar.
Për popujt e botës dhe për të gjithë njerëzit me vullnet të mirë, që ata të mund të gjejnë në Kishë qasje te Jezu Krishti. Ky ishte shqetësimi i tij kryesor, shpjegon përsëri Piu XII, sepse Zoti “është origjina dhe themeli i çdo rregulli, i gjithë drejtësisë, i të gjithë ligjit në botë. Aty ku është Zoti, aty mbretëron rendi, drejtësia dhe ligji.” Kjo ishte arsyeja e projektit të madh ndërtimor gjatë papatit të Shën Piut X për të organizuar ligjin e Kishës. Prandaj edhe përparësia e besimit dhe e doktrinës së shëndoshë, e cila ishte “një shërbim i dashurisë më të madhe, i kryer nga një shenjt, si kreu i Kishës, për mbarë njerëzimin”.
Për armiqtë e Kishës, më në fund, që ata të mund të njohin guximin dhe forcën që vetëm Zoti mund t’i japë Vikarit të tij në tokë dhe, nëpërmjet tij, fëmijëve të tij të përhapur në mbarë botën. Simbol për këtë ishte guximi me të cilin Piu X hodhi poshtë ligjet që ndanin Kishën nga Shteti; ai “i dha ipeshkvinjë të rinj Francës së persekutuar mizorisht dhe u rezistoi sulmeve të të ligjve”.
