Festa e Zojës Rruzare - Beteja e Lepantos
Beteja midis Krishterimit dhe forcave myslimane nuk është një përleshje e re, por një përleshje që ka një histori gati 1400 vjeçare.
Në vitin 622, profeti i rremë Muhamed nisi luftën e tij për të pushtuar sa më shumë botën e qytetëruar për perëndinë e tij të sajuar. Brenda njëqind vjetësh, ushtritë që ndiqnin frymëzimin e tij djallëzor kishin pushtuar një pjesë të madhe të Afrikës Veriore, si dhe pothuajse çdo kryeqytet të krishterë të Lindjes së Mesme – përfshirë Antiokinë – si dhe pjesë të Spanjës.
Ky përparim vazhdoi derisa forcat e krishtera e kthyen në mesin e viteve 700, pas betejës vendimtare të Poitiers në vitin 732. Më në fund një udhëheqës i krishterë, Charles Martel – i njohur si “Çekiçi” – i shtyu muslimanët pas nga avancimi i tyre më i thellë në Evropën Perëndimore. Nga kjo betejë, ata u tërhoqën në Spanjë, ku qëndruan për shtatë shekuj të tjerë deri në Reconquista-n e udhëhequr nga mbreti Ferdinand dhe Isabella e Spanjës në 1492.
Shpejtësia me të cilën ata fillimisht pushtuan zona të mëdha të Evropës dhe forca me të cilën ata i mbajtën ato toka për shekuj, tregojnë një etje të gjatë për kontroll absolut të tokave nën emrin e Allahut – një etje që nuk ka përfunduar akoma.
Efektet e Revolucionit Protestant në Përhapjen e Islamit
Edhe pse kontrolli i Evropës Perëndimore po kthehej ngadalë në anën e ushtrive të krishtera, konfliktet në Mesdheun lindor vazhduan pandërprerë. Plaçkitja e përgjakshme e Kostandinopojës në 1453 u dha ushtrive muslimane mijëra skllevër të krishterë si dhe një pikë nisjeje për strategjinë detare në Mesdhe. Pas Reconquistas, ushtritë muslimane nuk ndaluan; qëllimi i tyre përfundimtar për të kontrolluar Evropën, me Romën si xhevahirin e kurorës, nuk u harrua. Ata thjesht e zhvendosën strategjinë e tyre në një ofensivë detare, e cila kishte filluar të forcohej nën sponsorizimin e sulltanëve të shumtë.
Duke vënë re me dinakëri se uniteti i afërm i Evropës nën një besim të vetëm po tronditej nga efektet e Revolucionit, veçanërisht pas vitit 1540, turqit parashikuan se ky ishte momenti i tyre më i mirë që nga shekulli i shtatë për të rimarrë tokat e krishtera dhe për të arritur objektivin e tyre përfundimtar. Me këtë vrull emocional, ata nisën një sulm masiv detar në Maltë. Megjithëse të krishterët pësuan humbje të mëdha, muslimanët përfundimisht u zmbrapsën nga Malta. Megjithatë, forcat e tyre u rikthyen dhe ata menjëherë synuan një ofensivë tokësore drejt veriut të mbështetur nga flota detare. Duke përdorur këtë kombinim të fuqisë detare dhe pikënisjes së Konstandinopojës, ata planifikuan një sulm përmes Ballkanit për të pushtuar Budapestin dhe prej andej të merrnin Sllovakinë, Poloninë dhe të pushtonin Vjenën.
Me forcat e krishtera të lëkundura nga politika si dhe humbjet nga beteja e Maltës dhe goditjet e tjera nga turqit në qytetet bregdetare, ky plan dredharak dukej i prirur për sukses. Nëse forcat myslimane do të pushtonin Vjenën, Italia në thelb do të zihej në kurth dhe do të shkëputej.
Lidhja e Shenjtë
Për t’i dhënë përparësi forcave të tyre për këtë ofensivë, turqit dërguan grupe të vogla – ato që ne sot pothuajse mund t’i konsiderojmë forca guerile – për të sulmuar qytetet bregdetare të krishtera të pambrojtura gjatë viteve 1560. Burrat e këtyre qyteteve ishin veçanërisht të vlefshëm për turqit si skllevër flotash. Pasi dëgjoi lajmet për skllavërinë e të krishterëve, përdhosjen e vendeve të shenjta, shkatërrimin e qyteteve dhe historitë e tmerrshme të grave dhe vajzave të krishtera që dërgoheshin në haremet lindore, Don Juan i Austrisë, vëllai më i vogël i mbretit të Spanjës, u zemërua dhe vendosi të vepronte.
Për më shumë se tre vjet, Papa Shën Piu V i kishte bërë thirrje Krishterimit që të bashkohej për të mposhtur këtë kërcënim në rritje. Ai u kërkoi rajoneve dhe mbretërive të linin mënjanë grindjet e tyre të përkohshme dhe të formonin një Lidhje të Shenjtë në mënyrë që plani turk të mos mund të realizohej kurrë. Me nxitjen e tij, mbretëri dhe rajone të ndryshme kishin premtuar mbështetjen e tyre. Por do të duhej edhe ndihma nga Spanja dhe Portugalia…
Rastësisht, Don Juani i Austrisë po bënte tashmë plane për të marrë bekimin e Papa Shën Piut V për të njëjtin qëllim me mbështetjen e flotës së vëllait të tij të madh (Mbreti i Spanjës Filipi II). Ai i bëri një betim Atit të Shenjtë se do të shkatërronte fuqinë detare turke – e cila në një periudhë të shkurtër ishte bërë forca më frikësuese në botën e njohur. Don Juani me gjakun e tij duke vluar dhe i përkrahur nga mbështetja e re e venedikasve – të cilët deri në atë moment kishin kërkuar paqe me turqit për të ruajtur biznesin e tyre tregtar aziatik – lundroi drejt portit të Lepantos, ku turqit po riorganizonin dhe përforconin flotën e tyre.
Duke e ditur se objektivisht, gjasat nuk ishin në favor të të krishterëve, Ati i Shenjtë i kishte bërë thirrje Krishterimit të lutej për sukses në këtë betejë, e cila do të kishte pasoja të padyshimta në të gjithë Evropën, si materiale ashtu edhe shpirtërore. Ai u kërkoi ipeshkvinjëve që t’i mbanin kishat hapur ditë e natë dhe veçanërisht rekomandoi që të thuhej Rruzarja e shenjtë.
Beteja e Lepantos
Më 7 tetor 1571, Don Juan udhëhoqi një flotë prej 250 anijesh dhe u takua me turqit jashtë portit të Lepantos duke u përballur me një flotë më të fortë prej 300 anijesh të fuqizuara me skllevër të Krishterë. E gjithë flota u rrëfye dhe mori Kungimin para betejës dhe Don Juani dha për çdo njeri në flotën e tij një armë më të fuqishme se çdo gjë në arsenalin turk: një rruzare. Në prag të betejës, burrat e Lidhjes së Shenjtë përgatitën shpirtrat e tyre duke rënë në gjunjë në kuvertën e galerave të tyre dhe duke u lutur Rruzaren. Në Romë, dhe në të gjithë gadishullin italian, me urdhër të Piut V, kishat u mbushën me besimtarë që lusnin rruzaret e tyre. Në qiell, Nëna e Shenjtë, me Zemrën e saj të Papërlyer duke flakëruar, po dëgjonte.
Beteja filloi me të krishterët në disavantazh: era ishte kundër tyre ndërsa ata përpiqeshin të manovronin anijet e tyre. Megjithatë, përpara se flotat të takoheshin, era ndryshoi disi drejtim. Në fakt, ajo ndryshoi 180 gradë, duke i shtyrë anijet e krishtera aty ku duhej. Dora e Zojës tashmë ishte në manovrim.
Beteja e vështirë zgjati deri në orët e para të pasdites. Ishte e përgjakshme dhe e kushtueshme si për të krishterët ashtu edhe për osmanët. Në fund Lidhja e Shenjtë mori fitoren për Zojën.
Në Romë, pikërisht atë ditë, Piu V ishte i zënë me punët e tij. Papritur u ngrit dhe shkoi te dritarja e hapur. Ai i tha sekretarit të tij: “Ky nuk është një moment për biznes; Nxitoni të falenderoni Zotin, sepse flota jonë në këtë moment ka fituar një fitore ndaj turqve.” Nuk kishte asnjë mënyrë njerëzore që ai ta dinte këtë. Raporti i fitores nuk do të arrinte në Romë deri më 26 tetor. Papa Piut V i ishte dhënë njohuri hyjnore.
Me 40,000 të vdekur dhe mijëra të plagosur, beteja më e përgjakshme në histori deri në atë pikë mori fund. Ato pak anije të mbetura të turqve çaluan drejt porteve të ndryshme, nga frika e një sulmi pasues në Lepanto. Edhe pse ata e rindërtuan flotën e tyre në një farë mase, prania detare myslimane nuk do të ishte kurrë e njëjtë dhe as nuk do të përbënte më të njëjtin kërcënim.
Fitorja u prit në të gjithë Evropën me tingujt e pandërprerë të këmbanave të kishave dhe me të krishterët që lavdëronin vendosmërinë e Don Juanit dhe përparimet teknologjike që lejuan një flotë të Krishterë në disavantazh të fitonte.
Por Papa Shën Piu V e dinte se arsyeja e vërtetë e fitores nuk ishte as kurajoja, as teknologjia, por qindra mijëra besimtarë që lutnin rruzaren për muaj të tërë. Më pas, ai e shpalli ditën si Festa e “Marisë, Mbretëresha e Fitores”. Pasardhësi i tij do ta ndryshonte titullin në atë që ne e njohim sot: “Festa e Zojës së Rruzares”, për nder të mbështetjes së laikëve në lutje.
Siç ishte më shumë se katër shekuj më parë, ajo mbetet e vërtetë edhe sot; fuqia e rruzares, së bashku me drejtimin e të krishterëve besnikë ndaj vullnetit të Perëndisë, mund të arrijë sukses përballë së keqes që duket dërrmuese.
