Kristofor Kolombo dhe Zbulimi i Amerikave - Papa Luani XIII
“Kristofor Kolombo i ishte lidhur pas studimit të natyrës, studimit të Fesë dhe e kishte trajnuar mendjen mbi mësimet që dalin nga thellësitë më intime të Besimit Katolik.
Për këtë arsye, kur ai mësoi nga mësimet e astronomisë dhe të dhënat e të lashtëve, se kishte sipërfaqe të mëdha toke që shtriheshin drejt Perëndimit, përtej kufijve të botës së njohur, toka të pa eksploruara deri atëherë nga askush, ai imagjinoi një turmë të madhe, të veshur në errësirë të mjerë, e e dhënë pas riteve të liga dhe adhurimit supersticioz të perëndive të kota.
Është e mjerë të jetosh në një gjendje barbare dhe me sjellje të egra, por më e mjerë të mos kesh njohuri për atë që është më e larta dhe të jetosh në injorancën e të vetmit Perëndi të vërtetë.
Prandaj, duke i marrë parasysh këto gjëra, në mendjen e tij, ai kërkoi para së gjithash të shtrijë emrin e Krishterë dhe përfitimet e bamirësisë së Krishterë në Perëndim, siç dëshmohet me bollëk nga historia e gjithë ndërmarrjes. Sepse kur ai iu drejtua për herë të parë Ferdinandit dhe Izabelës, sovranëve të Spanjës, nga frika se mos hezitonin të inkurajonin ndërmarrjen, ai shpjegoi qartë objektin e saj: “Se lavdia e tyre do të rritej në përjetësi, nëse do të vendosnin të hapnin emrin dhe doktrinën e Jezu Krishtit në rajone aq të largëta.” Dhe pa kaluar shumë kohë pasi i kishte arritur dëshirat e tij, ai dëshmon: “Se ai i lutet Perëndisë që, nëpërmjet ndihmës dhe hirit të Tij Hyjnor, Sovranët të vazhdojnë të palëkundur në dëshirën e tyre për t’i mbushur këto brigje të reja misionare me të vërtetat e Ungjillit.”
Ai nxiton të kërkojë misionarë nga Papa Aleksandri VI, përmes një letre në të cilën gjendet kjo fjali: “Kam besim se, me ndihmën e Zotit, do mund të përhap sa më gjerë Emrin e Shenjtë dhe Ungjillin e Jezu Krishtit.” Ai u rrëmbye, siç mund ta mendojmë, nga gëzimi, kur në kthimin e tij të parë nga Karaibet, i shkroi Raphael Sanchez: “Se Zotin duhet ta falenderojë në përjetësi, i Cili i kishte sjellë mundimeve të tij fryte kaq të begata; se Jezu Krishti gëzohet dhe triumfon në tokë jo më pak se në Qiell, në afrimin e shpëtimit të kombeve të panumërta, të cilët ishin përpara duke nxituar drejt shkatërrimit.”
Dhe nëse ai i shtyu Ferdinandin dhe Izabelën të dekretojnë që vetëm të krishterët katolikë duhet të lejoheshin për t’iu afruar Botës së Re dhe për të bërë tregti me vendasit, ai sillte si arsye, “se ai nuk kërkonte asgjë nga sipërmarrja dhe përpjekja e tij përveç rritjes dhe lavdisë së Fesë së Krishterë”.
Dhe këtë e dinte mirë Izabela, e cila më mirë se kushdo e kishte kuptuar mendjen e të madhit Kolombo; është e dukshme se ajo ishte parashtruar qartë përpara asaj gruaje të devotshme, me mendje mashkullore dhe me shpirt të madh. Sepse ajo kishte deklaruar për Kolombon se ai do të hidhej me guxim mbi oqeanin e gjerë, “për të arritur një gjë shumë sinjalizuese, për hir të lavdisë hyjnore”. Dhe vetë Kolombos, në kthimin e tij të dytë, ajo i shkruan: “Shpenzimet që ajo kishte bërë dhe që do të bënte, për ekspeditat indiane, ishin dhuruar për mirë; sepse atje do të siguronte një përhapje të Katolicizmit”.
Në të vërtetë, përveç një kauze hyjnore, nga mund të merrte ai qëndrueshmërinë dhe forcën e mendjes për të duruar ato vuajtje që deri në fund ishte i detyruar t’i duronte?
Ne përmendim opinionet e pafavorshme të të diturve, kundërshtimet e të mëdhenjve, stuhitë e një oqeani të tërbuar dhe ato natë të zellshme pa gjum nga të cilat ai më shumë se një herë humbi përdorimin e shikimit. Pastaj, përveç kësaj, ishin përleshjet me egërsirat, pabesia e miqve dhe shokëve, komplotet kriminale, tradhtia e ziliqarëve dhe shpifjet e armiqve.
Ai nuk do të ishte nënshtruar një pune kaq të madhe dhe dërrmuese nëse nuk do të ishte mbështetur nga vetëdija e një qëllimi më fisnik, i cili ai e dinte se do t’i sillte shumë lavdi emrit të krishterë dhe shpëtim për një turmë të pafundme. Dhe në kontrast me arritjen e tij rrethanat e kohës shfaqen me efekt të mrekullueshëm. Kolombi e hapi Amerikën në kohën kur një stuhi e madhe shpejt do të shpërthente mbi Kishën. Prandaj, për aq sa është e ligjshme që njeriu të parashikojë nga ngjarjet, rrugët e Providencës Hyjnore, ai dukej se kishte lindur me të vërtetë, nga një dispozitë e vetme e Perëndisë, për të korrigjuar ato humbje që prisnin Kishën Katolike në anën e Evropës.” – QUARTO ABEUNTE SAECULO, LEO XIII